Een hotel met een verhaal
Over stiftdames en een keukengebouw
Net als veel van de markante witte panden in Thorn, heeft Hotel Abdijhof een verhaal. Een bijzondere historie. Als gast van ons hotel verblijft u in het voormalig keukengebouw van het paleiscomplex dat vorstin-abdis Maria Cunegonda van Saksen liet bouwen.
Thorn was vroeger namelijk een ministaatje, met een vorstin-abdis aan het hoofd. Zij werd bijgestaan door een kapittel van veertien stiftdames en zes kanunniken. Toch was Thorn geen vorstendom, het was een vrije rijksheerlijkheid die rechtstreeks onder bescherming stond van de keizer van het Duitse Rijk.
De geschiedenis van Thorn gaat terug tot de late tiende eeuw, wanneer graaf Ansfried en zijn vrouw Hilsondis er een abdij stichten en hun enige dochter als abdis benoemen. Kort na 1300 vragen de stiftdames van Thorn de paus toestemming om gewone kledij te mogen dragen. Ze willen niet beschouwd worden als nonnen. In de loop der eeuwen worden er steeds hogere eisen aan de adellijke afkomst van de stiftdames gesteld. In de achttiende eeuw dienen ze niet alleen zelf prinses of gravin in het Duitse Rijk te zijn, ze moeten ook aantonen dat hun betovergrootouders die status al hadden. De stiftdames leggen geen gelofte af, ze hebben privé-eigendommen en zijn vrij om te gaan en staan waar ze willen. Voor jonge meisjes van hoge adel is het verblijf in het stift een afronding van hun opvoeding. Ze leren er zich te gedragen naar de code van de adel, volgen er muziek- en zangles en leren er vlot Frans praten. Ongeveer de helft van de dames verlaat het stift om te trouwen.
In 1776 wordt Maria Cunegonda van Saksen vorstin-abdis van Thorn. Zij is de dochter van de koning van Polen. Haar twee zussen zijn getrouwd met de koning van Spanje en de kroonprins van Frankrijk. Cunegonda wil in Thorn een paleis naar haar stand. Gedurende vijftien jaar verbouwt en vergroot zij het oude paleis. De eerste werken besteedt ze uit aan de Maastrichtse aannemer Soiron. Vanaf 1781 komt architect-aannemer Duckers uit Luik in beeld. Hij bouwt onder andere het nieuwe keukengebouw voor het paleis, de huidige Hofferkeukens en hotel Abdijhof Thorn.
De inval van de Fransen in 1794 betekent het definitieve einde voor het stift Thorn. Het paleis wordt genationaliseerd, openbaar geveild en vervolgens afgebroken om de bouwmaterialen te kunnen verkopen. Enkel het keukengebouw blijft overeind.
Na jaren van leegstand wordt het keukengebouw twee jaar lang, van 2018 tot 2020, grondig gerestaureerd. Nu zijn hier restaurant Hofferkeukens en hotel Abdijhof Thorn gevestigd.
De Pottehuuskes
Achter het hotel, liggen de zogenaamde pottehuuskes die ook deel uitmaken van hotel Abdijhof Thorn. De pottehuuskes zijn misschien wel het onbekendste en kleinste begijnhofje van Nederland! Het hofje werd in 1770-1771 gebouwd in opdracht van het kapittel van het stift Thorn. Een jaar voor de bouw kwamen Luikse brikkenbakkers ter plaatse de benodigde brikken bakken.
De vorstin-abdis bepaalde wie er als begijn in het hofje mocht wonen. De kandidaten moesten ongehuwd of weduwe én gelovig zijn. Samen vormden zij een lekengemeenschap, maar ze legden geen gelofte af. Eigenlijk was het begijnhofje een soort sociale voorziening waar alleenstaande vrouwen gratis konden wonen.
De begijnen deden de was en verzorgden de zieke of oudere stiftdames. Ze baden voor de zielerust van de overleden stiftdames, luidden de klokken en assisteerden bij de kerkdiensten in de Abdij. Misschien hielpen zij ook mee bij het afwassen en schuren van de kookpotten uit de paleiskeuken en komt daar de naam pottenhuisjes vandaan. Andere bronnen vermelden dat de pottehuuskes hun naam danken aan de pottenbakkerij van het stift die hier eerder gevestigd was.
Aan de achterkant van de huisjes loopt de Itterbeek. Aan de voorkant – waar nu ’s zomers een openluchttheater is – lag een mooie binnentuin, die grensde aan een gebouw met vier identieke woningen van het stift. Van de vier hoogadellijke stiftdames die hier woonden, koos de vorstin-abdis er één die de tuin kreeg toegewezen voor persoonlijk gebruik.
De pottehuuskes zijn nu te boeken voor een meerdaagse vakantie of voor langdurig – zakelijk – verblijf.